Overzicht van cliches in de spreektaal

Voorbeelden van clichés in gesprekken:

Natuurlijk is deze lijst niet volledig. Als je nog meer clichés wilt bekijken, is er nog het account @DagelijksCliche op Twitter of lees het boek Als mijn tante een snor had… geschreven door Inez van Eijk. Van Eijk heeft in dit boek meer dan 5000 uitdrukkingen geïnventariseerd. Zeker als je interesse hebt in nostalgische clichés is deze verzameling een must, want een aanzienlijk deel bestaan uit zegswijzen die vooral door oudere generaties zijn gebezigd.

Sowieso alle uitspraken die afkomstig zijn van reclamespots kun je cliché noemen. Want het zijn eigenlijks niets anders dan grapjes op bestelling die iedereen al honderd keer heeft gehoord op TV, radio of Internet. Geen ¨Isse simpèl¨ of ¨Foutje, bedankt!¨

De betere luchtverplaatsingen:

Wie maakt mij wat wijs?

• Gewoon rustig doorgaan met ademhalen
• Dat hou je toch
• Interessant, maar gaat u verder
• Ik zeg maar zo, ik zeg maar niets
• Ja nee, dat is voor niemand leuk
• Nou ja, overal is wel eens wat
• Da’s ’t punt
• Ach ja, zo gaan die dingen
• Die (noem maar iets of iemand), die weet wat
• Zeg dat wel
• Waanzinnig eigenlijk
• Ja toch, niet dan
• Zeker weten
• Zo kom je nog eens ergens
• Zo, daar zitten we dan
• Ja, dat zeg ik
• Het zal je maar gebeuren
• Tijden veranderen
• Moet kunnen
• Het komt wel weer goed
• Dat wil wel

Bijdehand:

• Als mijn tante een snor had, was ze mijn oom
• Die is niet aan zijn melktanden gestorven (erg oud geworden)
• Het tocht (als de gulp openstaat)
• Husse husse, met je neus ertussen
• Dat had je nou niet moeten doen!
• Iemand lastigvallen (terwijl je hem alleen iets wil vragen)
• Ach joh, macht kein Flaus aus
• Ah, op die fiets
• Dubbel genaaid houdt beter
• Het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat
• Ik ben je moeder niet
• Dat mocht je willen
• Maak dat de kat wijs!
• Daar is over nagedacht
• Ik pas
• Zo zijn we niet getrouwd
• Jij hebt niets te willen
• Kom onder die steen vandaan
• Hoor ik daar een lama schijten
• Nu jij weer!
• Moet kunnen
• Dat wil je niet weten

¨Waarheden¨:

• Wat geen eigen is, wordt geen eigen
• Het zit in de genen (als zoveel in de genen zit, als deze uitdrukking wordt gebruikt, hadden we aan 46 chromosomen niet genoeg gehad)
• De beste mensen gaan als eerste
• Je kunt goed merken dat het alweer langer licht blijft.
• Uit de wind en in de zon is het prima uit te houden.
• Met slechte mensen gaat het altijd goed. (Ten eerste: wanneer ben je een slecht
• mens en ten tweede: Adolf Hitler heeft zelfmoord gepleegd, zo goed ging het dus niet met hem)
• Wat vandaag valt, valt morgen niet.
• Het is goed voor de plantjes/de tuin
• We zijn toch allemaal in de wereld om mekaar te helpen
• We zijn toch allemaal in de wereld om mekaar te helpen
• Het moet wel leuk blijven
• Alles kost geld
• Ze denken alleen maar aan het geld/de cijfers/de poen
• Dat zegt niks tegenwoordig
• Die verdient een lintje
• Overdrijven is ook een vak

Persoonlijk:

• Heb ik weer
• Zal mij weer overkomen
• Nou zeg, wat een toeval
• Ik heb nooit wat
• Hier gebeurt nooit wat
• Alles komt altijd tegelijk
• Krijg nou niks!
• Dat mag ook wel eens gezegd worden
• Het was me het dag je wel
• Vroeger was het anders/beter
• Jij bent weer goed in andere dingen
• Dan heb ik niks gezegd
• Breek me de bek niet open
• Meer dan je best kun je niet doen
• Moet je net mij hebben

Begrijp me niet verkeerd::

• Maar zo zijn ze niet allemaal hoor
• Er zijn ook goeie bij
• Zij/Hij heeft vast een goed hart…
• Het moet wel leuk blijven
• Met alle respect…
• Om eerlijk te zijn…
• Ik wil niets zeggen, maar…
• Zij/hij heeft het niet zo bedoeld

In relaties:

• Jij luistert nooit eens
• Mannen…resp. Vrouwen…
• Vrouwen zijn om van te houden
• Mannen denken maar aan één ding
• Moet ik dat geloven
• Zoiets heb ik nog nooit gehoord
• Je kan me wat
• Praten, ja! Maar luisteren…ho maar.
• Waarom kan jij nou nooit eens normaal doen?
• Jij kan dat zo goed
• Oké, jij je zin
• Laat mij dat maar even doen
• Ik doe het toch nooit goed
• Jij leert het ook nooit
• Wat heb ik nou aan jou?

Lichamelijke activiteiten:

• Een mens moet in beweging blijven
• Geef de boer een stoel (Als iemand een boer laat)
• De aardappels afgieten (man die gaat urineren)
• Een bruine trui breien (grote boodschap)
• Die is niet aan zijn melktanden gestorven
• Die heeft een bos hout voor de deur
• Met de benenwagen
• Ik zak zowat door mijn hoeven
• Krakende wagens gaan het langste mee
• Morgen gezond weer op

Eten:

Prik een vorkje mee – Er ligt hier genoeg

• Hapje eten, al bijna ABN geworden
• Je natje en je droogje
• Een vorkje meeprikken
• Een broodje breken
• Dat is knagen!
• Je kunt hier van de vloer eten
• D’r ligt genoeg
• Eet ze met hapjes- Drink ze met slokjes
• Een eenvoudige doch voedzame maaltijd
• Dat zal er wel in blijven
• Dat was best door je strot te persen
• Nee, dat was niet echt goor
• Je kan hier van de vloer eten
• Er ligt hier genoeg
• Op één been kun je niet lopen
• Nog eentje om het af te leren
• Ik sla over

Vakantie:

• Genieten moet
• Mensen, dit is toch léven
• Het leven is slecht, heel slecht
• Mij krijgen ze hier niet meer weg, deze jongen zit hier goed
• Zonnetje, biertje, heeelemaal goed (Taal is echt mijn ding, Paula Cornelisse)
  
• Hier kunnen mensen nog echt genieten van het leven.
• De mensen zijn hier arm, maar op een andere manier zo rijk
• Wat hebben wij het hier toch eigenlijk goed
• Ik was hier echt heel erg aan toe.
• Ik ga deze weken gebruiken om me weer op te laden

Versiertrucs:

• Deed het zeer toen je uit de hemel viel?
• De hemel moet nu een engel missen
• Kom je hier wel vaker?

Afscheid:

• Wij gaan de oppas aflossen
• Morgen weer vroeg dag
• Moeten we vaker doen
• Volgende keer bij ons
• We bellen/mailen/faxen
• Jammer dat je weggaat, hier is je hoed
• Tot in de pruimentijd
• Tabé Canapé
• Aju Paraplu
• Tot sinas
• De ballen
• Hasta la pasta

Smakeloze uitspraken:

Deze worden alleen in bepaalde kringen leuk gevonden
(Komt overeen met de groep die het citeren van reclame-uitspraken lollig vindt):

• Je kan beter over je fiets lullen, dan over je lul fietsen
• Als het gras drie kontjes hoog is, …
• Dat moet je zelf doen (als je zegt dat je naar de wc moet)

Literatuur:
* De tirannie van het cliché, A.C. Zijderveld, Van Loghum Slaterus, Deventer 1982 of:
 http://www.dbnl.org/tekst/zijd004tira01_01/zijd004tira01_01_0005.php
* Taal is zeg maar echt mijn ding– Paulien Cornelisse, 2009, Contact A’dam
* En dan nog iets, Paulien Cornelisse, Contact Amsterdam 2012
* Oubotaal, de taal van de kromme tenen van Jan Kuitenbrouwer, 1999 Contact, Amsterdam.
* Hun verloedere me taal, Lydia Rood, Den Haag, 2012.
* Als mijn tante een snor had…, Inez van Eijk, Contact Amsterdam, 1995