Knipoog naar de wereld van de managers
De manager gaat sneller dan het licht. Ook al is het bedrijf van zijn werkgever toch niet zo snel, dan dient de manager in ieder geval de suggestie te wekken dat hij vooruitgaat. Want stilstand is achteruitgang, dat weten we allemaal. Vooruitgang betekent succes. Bij succes horen vlotte uitspraken als “een beetje stoeien met”, “een kwestie van de spier oefenen” of “eerst kilometers maken.” Meer van deze kun je lezen in het overzicht van clichés door managers. De manager is niet de eerste die dit soort uitdrukkingen gebruikt, maar het klinkt zo lekker populair. Net of je de wereld in je zak hebt.
Die snelheid toont zijn gezicht in de taal met veel afkortingen. AIDA is niet alleen een opera, maar ook een model om zo doelgericht mogelijk de klant jouw produkt aan te smeren. Dat is een stuk makkelijker te onthouden dan de afzonderlijke woorden Attention, Desire, Interest, Action, die ieder op zich weer staan voor een heel verhaal.
AIDA is niet alleen een Opera van Verdi
Verder is het vocabulaire vol met woorden die uit het Engels zijn ontleend. Deze taal klinkt tenslotte tóch al snel en de guru’s op zakengebied komen toch uit die richting. Bekende uitdrukkingen zijn: focussen, win-winsituatie, teamplayer om een maar eens een paar te noemen. In het overzicht van clichés in de managerswereld staan er nog veel meer. Of het wel verzorgd Nederlands is, maakt niet uit. Kom op, daar ga je jezelf niet druk over maken! Dat kost immers tijd en die heeft de manager hard nodig om zijn “targets” te behalen. Als mensen je maar begrijpen!
Dat pakken we wel even op
Moeilijk doen is uit den boze, zelfs als de manager het zelf even moeilijk heeft, omdat hij komt te staan voor een vraagstuk dat hij niet even één, twee, drie kan oplossen. Maar het woord “probleem” zul je nooit uit de mond van een manager houden. Dan zie je “teveel beren op je weg”. Daar zijn andere benamingen voor: uitdaging of – dat maakt het nog iets groots – verhaal.
“Het beamer-verhaal is opgepakt” stond er te lezen in het faciliteiten-logboek van het instituut waar mijn vriend les gaf. De hele avond was hij in gevecht met een weigerachtige beamer. Uiteraard heeft hij dit aan de conciërge gemeld. De volgende keer dat mijn vriend daar weer les moest geven las hij dit voorbeeld van managersvlugschrift. Nieuwsgierig naar het resultaat startte mijn vriend de laptop…
Bestaat er immers een nog dubbelzinniger term dan “oppakken”? Wil dat niet hetzelfde zeggen als: ¨We hebben het probleem vernomen, we gaan er wat aandoen, maar we geven geen enkele garantie dat het ook zal lukken.¨
In het geval van de beamer van mijn vriend werkte het apparaat gelukkig weer naar behoren. Maar hoeveel zaken zullen wel opgepakt zijn, maar niet opgelost?
Hier zijn we aangeland bij “Meester Vermomming” die mislukkingen, impopulaire maatregelen weet toe te dekken met zijn mantel, net als dat in de politiek voorkomt. Het is vaak een dure mantel met veel versierselen. Het taalgebruik hoeft dan ook niet meer zo snel en makkelijk te zijn. Het motiveren, inspireren of bezielen van de werknemers betekent, als wij Joep Schrijvers mogen geloven, zoveel als het manipuleren van de werknemers in jouw richting.1 De druppel die de steen uitholt
Een gebrek aan daadkracht kan worden verhuld door de frase:“geleidelijke verandering”, “de druppel die de steen uitholt” of “een goed voorbeeld dat vanzelf goed doet volgen, al duurt het soms even.”3
Cruciale aspecten van het nietszeggen
Maar de mantel is het rijkst versierd als er niets onder zit: niets dan lucht. Verhalen, die een heel rapport vullen, een luchtkasteel, waarbij de ene containerterm op de andere wordt gemetseld. Dat je zo´n soort tekst helemaal leest en dat je achteraf denkt: waar gaat het eigenlijk over? Een voorbeeld: ¨Dit implementatietraject zal een keur aan nieuwe mogelijkheden verschaffen om in te spelen op de huidige trend van steeds vernieuwende ontwikkelingen, factoren die in de huidige situatie van cruciaal belang zijn.¨
Rara…zouden de managers die dit schrijven ook zo´n omhaal van woorden gebruiken om hun medewerkers te vertellen dat ze opslag krijgen?
Wil je jouw tekst begrijpelijk houden? Als je het over de nieuwste ontwikkelingen op een bepaald gebied wilt hebben, noem ze dan ook echt op. Cruciale vaardigheden? Leg uit wat dat Maak duidelijk waarover je schrijft.
Wat mij werkelijk humor zou lijken, is dat vlakbij de piramide van Cheops in Gizeh, (147 meter hoog, 2500 voor Christus gebouwd) de volgende tekst zou worden gevonden, in hiëroglyfen gebeiteld: “Speerpunt van dit project is de implementatie van deze constructie van grote duurzaamheid met als focus op zwaarwegende machtsfactoren cruciaal voor het toekomstig perspectief.”
En die oude Egyptenaren maar sjouwen.
Noten:
-
“Hoe word ik een rat?”, Joep Schrijvers, Scriptum Schiedam, 2002, Luister-CD, eerste CD, Hoofdstuk 2
-
“Hoe word ik een rat?”, Joep Schrijvers, Scriptum Schiedam, 2002, Luister-CD, eerste CD, Hoofdstuk 4
-
Psychologie en techniek van het verkoopgesprek, Jan L Wage, Alphen aan de Rijn, 1992, p. 228.
Lees meer over clichés in het bedrijfsleven:
http://www.ru.nl/fm/actueel/agenda/@921581/academische/
http://www.managementsite.nl/37422/persoonlijke-effectiviteit/cliches-uit-managementland.html
http://www.hrbase.nl/profiles/blogs/hoe-clich-is-jouw-veranderplan
Engelse clichés in het bedrijfsleven:
Bronnen:
“Handboek crossmediale journalistiek en redactie”, Arjan Dasselaar en Alexander Pleijter, Culemborg, 2010.
“Hoe word ik een rat?”, Joep Schrijvers, Scriptum, Schiedam, 2002
“Hun verloedere me taal”, Lydia Rood, Den Haag, 2012.
“En dan nog iets”, Paulien Cornelisse, Contact, Amsterdam, 2012.
“Taal is zeg maar echt mijn ding”,Paulien Cornelisse, 2009, Contact Amsterdam
http://www.amc.nl/web/Het-AMC/Nieuws/Nieuwsoverzicht/Nieuws/De-magie-van-het-cliche.htm door Anton Zijderveld
Clichéschatkamer 